Het is moeilijk te zeggen of Roemi zichzelf zag als een religieus persoon die zonder twijfel aanneemt dat ‘geloven’ het antwoord is op elke vraag naar de zin het bestaan en de plaats van de mens in het universum.
Met het volgende verhaal illustreert Roemi dat het universum zelf een antwoord is zonder ophouden, want het universum is oneindig responsief. Het geeft ons terug wat wij het geven, alleen oneindig veel meer.
Daarom is het van belang dat wij als mensen een bepaalde gevoeligheid voor deze aanwezigheid in het universum aan de dag leggen, er ontvankelijk tegenover staan. We kunnen deze aanwezigheid ervaren door ergens alleen in de natuur te zitten op een plek die je daar als het ware toe uitnodigt
een honderdtal boodschappen van God.
Op elke roep ‘O Heer’
antwoordt Hij honderdmaal: “Ik ben hier.”
M. I, 1678
Op een nacht was er eens iemand die Allah zo lang aanriep tot zijn lippen zoet werden door het noemen van Zijn naam.
‘Kletsmeier’, riep de duivel, ‘waar is het antwoord “hier ben ik’* op al dat ge-Allah van jou? Er komt geen antwoord van de Troon. Hoe lang ga je nog door met een grimmig gezicht “Allah”te roepen?’
Dit brak het hart van de man en hij legde zich ter ruste. In zijn droom zag hij Chizr** tussen het groen.
‘Waarom roep je Gods naam niet langer aan?’, vroeg Chizr. ‘Waarom betreur je het dat je hem hebt aangeroepen?’
‘Het antwoord “Ik ben er niet” komt tot me’, antwoordde de man. ‘Ik ben bang dat Hij me bij Zijn deur wegstuurt.’
Chizr antwoordde: ‘Jouw “Allah” – zo zegt God – ís Mijn “Hier ben ik”. Jouw smeekbede, verdriet en enthousiasme ís Mijn boodschapper. Al je wanhopige pogingen om tot Mij toegelaten te worden zijn de aantrekkingskracht die van Mij naar jou uitgaat en je voeten bevrijdt. Jouw angst en liefde zijn de lasso waarmee je Mijn genade vangt. Onder elk “Allah”dat je prevelt gaan vele “Hier ben ik’s” schuil.’
M. III, 189- 197
* * Chizr is de groene man, die niet aan moraal gebonden is en die als leidsman verschijnt aan hen die waardig zijn. Het gaat om een allegorische figuur die het diepste mystieke inzicht vertegenwoordigt waartoe de mens toegang heeft en wiens wijsheid altijd groen en fris is. De Koran noemt al-Chizr niet bij naam, maar sommigen herkennen in hem de dienaar Gods, de figuur uit de gelijkenis in Soera al Khaf (18: 65- 82)
Uit: A.J. Arberry
Honderd verhalen uit de Masnavi van Roemi
Uitg. Panta Rhei, Katwijk, 2001