‘Brood’ en ‘brood bakken’ zijn metaforen die je veelvuldig tegenkomt in de gedichten van Roemi. De wereld is als een oven waarin verschillende broden worden gebakken. Maar wat maalt degene om de wereld die de Bakker zelf heeft gezien? Voor hem is brood alleen een voorwendsel, het is de Bakker die hem in vervoering brengt.
Ik heb brood tot
mijn voorwendsel gemaakt,
maar ben verliefd op de bakker.
– Roemi, ghazal 1422:13
Een heel bijzonder beeld van brood bakken vind je in de onderstaande passage waar Roemi het liefdesspel vergelijkt met een bakker die deeg aan het kneden is. Dit beschrijft hij op zo’n leuke manier dat je hier bijna niets anders in kan zien dan zintuigelijk genot. Het is natuurlijk ook een verwijzing naar de goddelijke hand die ons flink ‘aanpakt’ omwille van spirituele eenwording.
Het is als deeg in de handen van een bakker.
Hij kneedt het zacht en dan weer hard
en doet het kreunen
onder het geweld van zijn vuist.
Hij rolt het uit op de tafel tot het een plak is
en rolt het dan weer op tot een bal.
Hij giet er water op en wat zout.
Dan stelt hij het bloot aan de oven en het vuur.
Dat wat gezocht wordt en de zoeker
zijn met elkaar verweven –
zowel de overwonnene als de overwinnaar
doen mee aan dit spel.
Dit is niet alleen het spel tussen man en vrouw,
hier houdt al wat liefheeft
en wordt bemind zich mee bezig.
Een wederzijdse omhelzing
als die van Wîs en Ramîn *
is de verbinding tussen eeuwigheid
en niet-eeuwigheid,
tussen substantie en derivaat;
het spel krijgt telkens een ander karakter,
de omhelzing vindt telkens
om een andere reden plaats.
Dit is een gelijkenis voor man en vrouw
die wil zeggen:
`Man, stuur je vrouw niet zo harteloos weg.
Legde het bruidsmeisje op de huwelijksnacht
niet in goed vertrouwen
de hand van je vrouw in de jouwe?
Want God betaalt jou
die het vertrouwen waard bent
– of je haar nu goed of slecht behandelt –
met gelijke munt terug.’
(Masnawi VI:3946-3956)
* Wîs en Ramîn zijn de twee hoofdfiguren uit een Perzisch liefdesverhaal.
Ingredienten speltbrood:
600 gr speltmeel (voor een lichter brood 350 gr. speltmeel en 250 gr. speltbloem)
11 gr zout
7 gr droge gist
half kopje olijfolie
320 gr lauw water